Evet arkadaşlar sizlere daha önce Mazda 787B ve Wankel Motorlar hakkında elimden geldiği kadar bilgi aktarmaya çalışmıştım http://www.detailforum.com/showthread.php?tid=95
Yeni yazımda Group B üzerine ya da Mclaren F1 üzerine bir şeyler yazıp sizlere tanıtmak istiyorum. Genelde benim ve petrolheadlerin çokça ilgilendiği şeyler üzerine yazı yazmaya gayret ediyorum. Yalnız google araştırmalarım sonucu Mclaren F1 için daha fazla Türkçe kaynak karşıma çıktığından ben Group B için bir şeyler yazmayı daha uygun gördüm.
Peugeot 205 T16
Audi Quattro
Group B 'nin yasaklanmasına sebep olan korkusuz seyirciler.
Lancia Rally 037
Eminim Group B otomobillerini aranızda duymayan yoktur. Group B Fia tarafından düzenlenip 1982 de yürürlüğe giren bir ralli klasmanı. En kısa özeti bu,peki neden ve nasıl bu kadar efsane oldu?
Group B klasmanı ralli araçlarının en güçlü, en komplike, en hızlı versiyonlarından oluşuyordu. 1986 yılında Fia tarafından kaldırılmasına rağmen 2016 yılında bile hala rallinin altın çağı olarak bilinir. Bunula birlikte bu 4 yıl içerisinde etaplarda çok sayıda izleyici ve pilot ölmüş veya yaralanmışıtır. Bu hadiseler için her zaman Group B araçlarının kontrolsüz ve sınırsız süratleri suçlansa da bu kadar ölüm ve yaralanmanın yaşanmasının temel sebebi kontrol edilemeyen kalabalıktı. İşte aşağıdaki video dan da izleyebileceğiniz gibi, Group B izleyicileri de en az pilotlar kadar korkusuzlar.
Dediğim gibi ölümlerin temel sebebi seyircilerin korkusuz olmalarından kaynaklanıyordu. Peki bu kadar ölümün tek sorumlusu seyirciler miydi ? Fia o zaman neden seyirciler üzerindeki kontrolü artırmaya yönelik bir düzenlemeye gitmek yerine Group B'yi kaldırmak zorunda kaldı ? İşte bu soruların asıl cevabını öğrenmek için 1986 yılında Corsica adasında yapılan Tour de Corse rallisi ile yine aynı sene gerçekleşen ve 3 kişinin hayatını kaybettiği, 30 kişinin yaralandığı Portekiz Rallisinie gitmek gerekiyor.
Fia Group B'yi, Group A da yaptığı gibi toplam maliyet, ağırlık, teknoloji ve güç konusunda, hiç bir kısıtlamaya sokmak istemiyordu. Sadece teknoloji adına bir kaç kısıtlama, ve bir yarış için üretilen araba sayısı gibi küçük kısıtlamalar getirmek ve geri kalan her şeyde otomobil üreticilerini serbest bırakmak istiyordu. Bunlar dışında mantık gayet basit, açık ve net: Ağırlığı olabildiğince düşük tut, dilediğin kadar araca beygir yükle. 1981 senesinde ralli otomobillerinden elde edilen en yüksek beygir değeri 250 idi. 1986 yılında ise Group B araçları 500 beygiri geçmeye başlamışlardı. Sadece 5 yıl içinde ralli otomobilleri güç olarak ikiye katlanmıştı.
Group B otomobil üreticileri için tam bulunmaz bir fırsattı. Hiç bir kısıtlamaya tabi olmayan ralli etabı... Aslında sadece otomobil üreticileri için değil, tüm otomobil severler için gelmiş geçmiş en bulunmaz otomobil serisiydi. Group B de çokça firma bulunuyordu, fakat benim için en değerli 5 tanesini sizler için seçip biraz bilgilendirmeye yapmaya çalıştım.
İşte Group B'nin en iyi 5 otomobili.
Neden efsane : Hannu Mikkola ve Stig Blomqvist bu araç ile peş peşe 1983 ve 1984 yılında zafer kazanmıştı.
Ralli'de her zaman rallinin tüm seyrini değiştiren araçlar olmuştur ( [Bakınız: Mitsubishi Evo VI, Ford Focus Rs MKI, Citroen Xsara vs.), ancak bunlardan hiç biri Audi Quattro Wrc ile boy ölçüşecek kapasiteye sahip olmamıştır. Araç 1200kg, dört tekerden çekişe sahip, 5 silindir 2110cc motor, 6 ileri vites ve 591 beygire sahipti. Nerdeyse bir Formula 1 aracı kadar kompleks bir yapıya sahipti, zaten ses olarakta Formula 1 araçlarını geride bıraktığı söyleyebiliriz. Araç o abartılı kanadı ve 5 silindirli, ralli cennettinden gelme sesi ile herkesin gönlünde taht kurmayı başarmış bir otomobildi.
Portekiz Rallisinde gerçekleşen korkunç kaza sonrasında Audi aracını Group B'den çekmeye karar verdi. Sabredin, o kazayı anlatacağım elbette. Siz şimdilik gözlerinizi kapatın ve aşağıdaki videonun başını dinleyin. Sonrasında gözlerinizi açmayı unutmayın.
--------------------------------------------------
Neden Efsane: Henri Toivonen ve bu aracın kombinasyonu zaten efsane olması için yeterliydi.
Aslında benim için belki de gelmiş geçmiş en efsane ralli aracı budur. Fakat Audi daha başarılı olduğu için onu birinci sıraya Lancia'yı ikinci sıraya koydum. Her ralli sever için Lancia Delta zaten tek başına efsane bir araç olmuştur her zaman. Herkes en az 1 kere posterini veya kartpostalını almıştır. Lancia daha sonra Delta'nın üretimini durdurdu. Sonrasında Lancia Fiat Group tarafından satın alındı. Fiat tekrar Delta üreteceğini duyurdu. Herkes çok heyecanlandı, ancak sonrasında Bravo'nun biraz daha şekli değişmişini üretti. Kesinlikle sınıfına göre iyi bir araç olsa da Delta ruhuna sahip olmayan sıradan bir araçtı.
Peki bu aracın diğer Deltalardan farkı neydi ? Araç turboya sahipti. Evet kulağa çok basit geliyor farkındayım. Ancak bunun üstüne bir de superchargera sahipti. 550 beygir güç üretiyordu. Evet artık daha ilginç sanırım.
Henri Toivonen 1986 yılındaki Tour de Corse yarışından önce mühendislere "Araç ralli için gereğinden fazla güçlü, her geçen gün kontrol etmekte zorlanıyorum." şeklinde bir serzenişte bulunmuştu. Ama Group B'yi eğlenceli kılan da ne yazıkki kontrol etmesi çok güç olan bu araçlardı. Mühendisler aracın beygirini düşürmeyi bir an olsun bile düşünmediler.
1986 da Group B Fia tarafından kaldırıldıktan sonra, Group A da Lancia Delta zaferler kazanmaya devam etti ve tüm zamanların en başarılı ralli aracı ünvanına sahip oldu.
Neden Efsane: 1985 Group B şampiyonu . Monster ismine mazhar olmuş.
İçimden bir ses, bu aracı ben 3. lüğe koymuş olsam bile, forum ahalisinin en fazla dikkatini çekecek olan araç bu diyor. Bu aracı anlatmaya nerden başlasam bilmiyorum.
Araç Peugeot'un o yıllarda kullandığı XU dizel ailesinin alt yapısını kullanıyordu, ama araç benzinliydi. Normal Peugeot 205 önden motorluydu, bu araç arkadan motorluydu. Arka koltukların olduğu yere motor konumlandırılmıştı. Normal Peugeot önden çekişliydi, bu araç dört tekerden çekiş sistemine sahipti. 460 beygir güç üreten 4 silindirli bir motora sahipti. Aracın beygir/ağırlık oranı 0.51'di. Aracın lakabı MONSTER. Sanıyorum neden araca böyle bir isim takılmış açıklamaya gerek yok.
Peki hiç kaza yapmamış olması mümkün mü böylesine güçlü bir aracın ? Tabiki hayır. 1985 yılı Arjantin Rallisi'nde Peugeot'un efsane yarış pilotu Ari Vatanen, araç 192 km hız ile giderken bir anda kontrolü kaybedip takla açmaya başladı. Aracın koltuğu kırıldı, Ari aracın içinden dışarı fırladı. Hayati tehlikesi olacak kadar kan kaybetti, bacaklarında ciddi hasar meydana geldi. Fiziksel anlamda tedavisi tam olarak 18 ay sürdü. Sonrasında depresyonları için psikolojik tedavisi devam etti. Ancak 1987 yılında tekrar ralliye geri dönebildi. Sonrasında yine Peugeot ile Dakar Rallisini tam üç kere kazandı.
Neden Efsane: Group B'de hiç bir zaman tam bir başarı gösteremese de, sıradışı tasarımı ve diğer tüm group B araçlarından daha stabil oluşu ile kesinlikle bir efsane.
Ford Group B ye ilk başta arkadan itişli Escort 1700T ile girmeyi düşündü. Ancak alınan başarısız neticeler sonrasında Ford yeni bir araç geliştirmek için kolları sıvadı. Aracın gövdesi fiberglassdan imal edilmişti. Tek bir turboya sahipti ve 400 beygir güç üretiyordu. Alt devirleri, rakipleri ile kağıt üzerinde karşılaştırıldığında çok daha zayıftı. Ama aracın gerçekten güzel bir aerodynamici vardı. Aracın yapımı 1985'in sonlarına doğru tamamlanmıştı. 1986 da Group B kaldırılınca araç hiç bir zaman tam potansiyelini sergileme şansı bulamadı.
Group B sonrasında Rallycross da güzel başarılar elde etti. Efsane olmasının sebebi de bu başarılardı. Aynı başarıları sergilemek için Group B de fırsat bulamamıştı. Şunu da ekleyeyim Dirt Rally'de diğer Group B araçlarına göre sürmesi daha rahat olan bir araç.
Neden Efsane: Kesinlikle her ralli severin en eğlenceli ve en sevimli bulduğu araç.
MG'nin yukarıda yer alan diğer araçlar gibi pek bir ralli geçmişi bulunmuyordu. Ancak aracın geliştirilmesi Williams F1 takımı tarafından yapılıyordu. Araç tıpkı Peugeot da olduğu gibi arkadan motorlu 4 tekerden çekiş sistemine sahipti. Ancak bu aracın en büyük farklılığı, tüm rakiplerinin aksine Turbo beslemeye sahip değildi. 2.9 litrelik V6 motoru 410 beygir güç üretiyordu. Aynı motor daha sonra Jaguar Xj 220'de de kulanılmıştı. Ne kadar başarılı bir motor artık siz düşünün.
Bununla beraber aracın ciddi kontrol problemleri vardı. Bu kadar kısa şafta bu kadar güç çok fazla geliyordu. Bu sebepten 3. lükten yukarısını pek sık göremedi. Şunu da belirtmeden geçmek istemiyorum; motor 92 yılında MG tarafından turbo eklenerek 700 beygire çıkarılabilmişti.
Hiç bir zaman şampiyonluk göremese de efsane motoru ve değişik bodykit'i ile rallicilerin gönlünde bir taht kurmayı başardı.
Yanlış okumuyorsunuz evet Lada.
1.8 Turbo 300 beygir Arka itişlii arkadan motorlu
1.4 litre turbo 350 beygir arkadan motorlu. (30 yıllık teknoloji arkadaşlar. Küçük motor yüksek beygir.)
Devam edelim. Böyle anlatınca her şey kulağa harika geliyor değil mi ? Evet gerçekten öyle gibiydi. Ferrari bile Group B'ye girmeyi düşünmeye başlamıştı. Hatta 288 ve 308 'in test çalışmalarına başlamıştı. Ferrari 400 beygir güç elde ediyordu, prototiplerinde. Birazcık test ve revizyon ile ucundan da olsa Group B'ye girmek düşünülüyordu. Porsche ve Mercedes'te durum aynıydı. Sırasıyla Porsche 959 Twin Turbo, Ferrari 308, Mercedes 190E Cosworth
Porsche 959 Twin Turbo
Ferrari 308
Mercedes 190E Cosworth
Group B tüm firmaları ister istemez kendine bağlıyordu. Hiç bir kısıtlama yok. Saçının bozulmasından korkan Formula pilotları yok. Sadece saf güç, saf ses... Gerçek tutku, safkan otomobiller... Tam bir erkek sporu... Araç pilotları yarış esnasında bir an bile rahat nefes alamıyorlardı. Hepsi araçlarını yarış çizgisinde tutmakta zorlanır hale gelmişlerdi. Yarışı kazasız tamamlamak bile başarı olarak görülebilirdi.
Sezon her zamanki gibi harika Monte Carlo Rallisi ile başlamıştı. Henri Toivonen Lancia'sı ile sezonun ilk yarışını 1.lik ile tamamlamıştı. 2. yarış ise İsveç'teydi, fakat şartlar Monte Carlo'dan oldukça farklıydı. Yerler buz ve kar kaplıydı. Henri yarıştan motor arızası sebebiyle çekilmek durumunda kaldı. Yarışı Peugeot 205 t16 ile Juha Kankkunen kazandı.(Aracı neden Ari Vatanen sürmüyordu diyenler, Peugeot 205 tanıtım bölümünü dikkatli okusunlar).
Sezonun 3. yarışı Rally De Portugal (Portekiz rallisi). Yarış güzel başlamış gibiydi, fakat sonrasında Joaquim Santos Ford Rs200'ün kontrolünü kaybetti ve kalabalığın içine daldı. Tam anlamıyla bir facia. Üç tane seyirci hayatını kaybetti. Otuz seyirci ise yaralandı. Tüm firmalar otomobillerini yarıştan çektiler ve yarışı hükmen portekizli Joaquim Moutinho kazanmış oldu. Tüm gazeteler bu haberi yazdı. Herkes Fia'nın derhal Group B'yi durdurmasını istiyordu.
Olay her ne kadar üzücü olsa da Fia tüm sorumluluğu üstlendi. Seyircilere yönelik önlemler alınacağını vurguladı. Ve sezonun kaldığı yerden devam edeceğini duyurdu. Sezonun 4. rallisi safariydi ve Kenyadaydı. Lancia safariye Delta S4'ü sokmuyordu, bu aracın safari için yanlış bir seçim olacağı kanaatindeydi. Yarışa sadece safari için ürettikleri Group B Lancia 037 Evo ile katılmaya karar verdiler. Ancak bu Lancia'ya galibiyet getirmedi. Yarış alışılmışın dışında Toyota Celica Gt'nin galibiyeti ile sonuçlandı.
Toyota Celica GT Group B
Sezonun 5. yarışı Tour de Corse (Fransa Rallisi). Yarış Corsica adında küçük bir adada gerçekleşekti . Yarışın ilk ayağı 1 Mayıs 1986 Perşembe günüydü. Lancia pilotu Toivonen soğuk algınlığı geçiriyordu ve boğaz ağrısından şikayetçiydi. Ancak son iki yarışı birincilikle bitiremediği için hastalığına rağmen yarışmakta ısrarcı oldu. Aynı zamanda soğuk algınlığı için ilaç kullanıyordu. Yarışın ilk ayağından sonra Toivonen en iyi süreyi elde etti. Ve şu yorumda bulundu, bu yorum yıllar sonra bile Group B'yi en iyi şekilde özetliyen cümle olma özelliğini kaybetmeyecekti:
Pilot Toivonen Lancia mühendislerine aracın Tour de Corse için aşırı güçlü olduğundan şikayet ediyordu. Aracı denge de tutmakta çok zorlanıyordu ve bunun çok yorucu olduğunu söylüyordu. 18. etaptan hemen önce araç içerisinden bir mikrofana şunları söylemişti, bu sözler onun yayınlanan son sözleriydi:
(Bilmeyenler için belirteyim Finlandiya Rallisi içerisinde çokça zıplama barındıran ve Ralli Sezonunun en hızlı etaplarından biridir. Toivonen burda ona gönderme yapıyor.)
2 Mayıs Cuma günü yarışın ikinci ayağında 18. bölümün 17. km sindeki sola doğru olan dar virajda bir anda Toivonen'in Lancia'sı yana doğru kaydı ve bariyer olmayan duvara çarptı. Araç vadi boyunca aşağı yuvarlanmaya başladı. Sürücü koltuğunun altında bulunan aliminyum yakıt tankı bir ağaca çarptı ve patladı. Yakıt tankı alt bağlantı plakası tarafından korunmuyordu. Bu plaka normalde toprak ralliler için tasarlanmıştı ve Tour de Corse gibi asfalt ralliler için araç setuplanınca araca monte edilemiyordu. Patlama kazadan hemen sonra gerçekleşmişti. Toivonen ve co-pilot Sergio Cresto araçtan çıkmak için henüz hayattayken fırsat bulamamıştı. Yangın o kadar yoğun ve şiddetliydiki kazadan sonra Lancia Delta S4 tanınmaz hale gelmişti. Aracın fiber den gövdesi zaten alev almaya çok müsaitti. Toivonen ve Sergio koltuklarında yanarak can vermişlerdi. Ve Toivonen arkasında bir eş, biri kız biri erkek olmak üzere iki tane genç çocuk bırakmıştı. Tam anlamıyla bir trajediydi.
Kaza Sonrası S4
Toivonen kazası hala gizemini korumakta. Çünkü kaza anını yakından gören görgü tanığı yok ve tam olarak orayı çeken bir kamera da bulunmamaktaydı. Toivonen etabı tamamlaması gereken zamandan biraz daha gecikince, Lancia ekibi bir anda endişelenmeye başladı. Ondan bir sonraki sırada etaba çıkan pilotlar, pit alanına geldiklerinde siyah dumanlar gördüklerinden bahsediyorlardı. Hemen acil araçları kaza yerine gönderildi. Havadaki meltemler tarafından iyice körüklenen ateş hemen södürüldü. Lancia mühendisleri veya expertler kazaya neyin sebebiyet verdiğini bulamıyorlardı çünkü araç neredeyse tamamen kül olmuştu.
Kazadan çok sonra Walter Röhrl Motorsport News'e verdiği bir röportajında Toivonen'in o yarış öncesi soğuk algınlığı için ilaç aldığını doğruladı. Ayrıca Toivonen'in arkadaşı bir başka pilot Malcolm Wilson kazadan çok sonra ilginç bir iddia da bulundu: Toivonen 1985 de Costa Smeralda'da boynunu incittiği kazadan sonra, bazen zamansız yere gözüne perde indiğinden şikayet ediyordu. Ancak bunu hiç bir zaman Lancia'ya söylemek istememişti. Çünkü ne olursa olsun yarışmayı çok seviyordu ve Lancia'nın onu göndermesini istemiyordu. Wilson'un söyledikleri başka kimse tarafından doğrulanmasa da, aslında sebebi anlaşılamayan kazanın nasıl gerçekleştiğini de bir nebze olsun aydınlatır nitelikteydi.
Fia kazadan bir kaç saat sonra Group B ve ondan türetilen ve 1987 de başlanılacak olan Group S'yi yasakladığını ilan etti. 1987 sezonunda Group B olmayacaktı. Audi ve Ford hemen yarıştan araçlarını çektiler ve sezondan çekildiklerini duyurdular. Ancak diğer firmalar yarışmaya devam ettiler. Ve 1986 sezonu Peugeot 205 T16'ın zaferi ile sonuçlanmıştı. Ancak bu galibiyette ne Audi, ne Lancia, ne de Ford olmadığı için kimse tarafından bir zafer olarak görülmemekteydi.
Spor Otomobil Federasyonu(Fisa) Group B'yi detaylı incelemeye aldı. Neden bu kadar fazla kazaya sebebiyet veriyordu, bu sorunu çözmeye çalıştı. Ve bir kaç anlamlı sonuca ulaştı. Yavaş çekimlerde pilotların refleksleri incelendiğinde görüldüki: Hiç bir pilot aracın hızına zamanında tepki veremiyordu. Hızlı virajlar arasında gözler yola odaklanamıyordu. Hepsi tünel görüşü sendromuna yakalınıyorlardı virajlarda. Yani temel sebep araçların çok hızlı olmalarıydı. Bununla beraber Ralli bu hızlı araçlar sayesinde daha önce hiç olmadığı kadar popüler olmuştu. Fisa bile sonrasında Toivonen'in kazasına fazla tepki verdiğini anlamıştı. Sadece bir kaza nedeniyle komple bir Group'u iptal etmek.
Resmi ralli pilotu ve yazar John Davenport 2004 de "Group B aslında evcilleştirilebilirdi. Yakıt sistemi yeterince güvenli değildi ki Toivonen'in ölümüne sebep oldu ve kalabalık kontrol edilmeliydi. Sorun araçlar değildi." şeklinde bir açıklamada bulundu.
Group B araçları için getirilen meşhur bir tanımlama ise "yarışmak için çok hızlı" idi. Kaldırılmasının üzerinden 30 sene geçmesine rağmen bugün hala bir çok ralli izleyicisinin umutla beklediği bir klasman Group B. Rallinin altın çağı.
.
.
.
.
Evet arkadaşlar bir yazının daha sonuna geldik. Sanıyorum Mazda 787B ve Wankel Motor hakkında yazdığım yazıya nazaran bu biraz daha uzun oldu. Ama sanıyorum daha eğlenceli oldu. Çünkü burdaki araçlar çok daha eğlenceli.
Herkese iyi okumalar, saygılar, sevgiler.
Edit: Arkadaşlar yazı boyunca bazı araçlar için, anlaşılır olması için arkadan motorlu yazdım. Orjinal litaratürde bu araçlar Peugeot, Mg, Lada ortadan motorlu olarak geçer.
Yeni yazımda Group B üzerine ya da Mclaren F1 üzerine bir şeyler yazıp sizlere tanıtmak istiyorum. Genelde benim ve petrolheadlerin çokça ilgilendiği şeyler üzerine yazı yazmaya gayret ediyorum. Yalnız google araştırmalarım sonucu Mclaren F1 için daha fazla Türkçe kaynak karşıma çıktığından ben Group B için bir şeyler yazmayı daha uygun gördüm.
Peugeot 205 T16
Audi Quattro
Group B 'nin yasaklanmasına sebep olan korkusuz seyirciler.
Lancia Rally 037
Eminim Group B otomobillerini aranızda duymayan yoktur. Group B Fia tarafından düzenlenip 1982 de yürürlüğe giren bir ralli klasmanı. En kısa özeti bu,peki neden ve nasıl bu kadar efsane oldu?
Group B klasmanı ralli araçlarının en güçlü, en komplike, en hızlı versiyonlarından oluşuyordu. 1986 yılında Fia tarafından kaldırılmasına rağmen 2016 yılında bile hala rallinin altın çağı olarak bilinir. Bunula birlikte bu 4 yıl içerisinde etaplarda çok sayıda izleyici ve pilot ölmüş veya yaralanmışıtır. Bu hadiseler için her zaman Group B araçlarının kontrolsüz ve sınırsız süratleri suçlansa da bu kadar ölüm ve yaralanmanın yaşanmasının temel sebebi kontrol edilemeyen kalabalıktı. İşte aşağıdaki video dan da izleyebileceğiniz gibi, Group B izleyicileri de en az pilotlar kadar korkusuzlar.
Dediğim gibi ölümlerin temel sebebi seyircilerin korkusuz olmalarından kaynaklanıyordu. Peki bu kadar ölümün tek sorumlusu seyirciler miydi ? Fia o zaman neden seyirciler üzerindeki kontrolü artırmaya yönelik bir düzenlemeye gitmek yerine Group B'yi kaldırmak zorunda kaldı ? İşte bu soruların asıl cevabını öğrenmek için 1986 yılında Corsica adasında yapılan Tour de Corse rallisi ile yine aynı sene gerçekleşen ve 3 kişinin hayatını kaybettiği, 30 kişinin yaralandığı Portekiz Rallisinie gitmek gerekiyor.
Durun bir saniye, henüz o yarışlara gitmek için erken. Önce Group B'yi biraz daha tanımaya çalışalım.
Fia Group B'yi, Group A da yaptığı gibi toplam maliyet, ağırlık, teknoloji ve güç konusunda, hiç bir kısıtlamaya sokmak istemiyordu. Sadece teknoloji adına bir kaç kısıtlama, ve bir yarış için üretilen araba sayısı gibi küçük kısıtlamalar getirmek ve geri kalan her şeyde otomobil üreticilerini serbest bırakmak istiyordu. Bunlar dışında mantık gayet basit, açık ve net: Ağırlığı olabildiğince düşük tut, dilediğin kadar araca beygir yükle. 1981 senesinde ralli otomobillerinden elde edilen en yüksek beygir değeri 250 idi. 1986 yılında ise Group B araçları 500 beygiri geçmeye başlamışlardı. Sadece 5 yıl içinde ralli otomobilleri güç olarak ikiye katlanmıştı.
Group B otomobil üreticileri için tam bulunmaz bir fırsattı. Hiç bir kısıtlamaya tabi olmayan ralli etabı... Aslında sadece otomobil üreticileri için değil, tüm otomobil severler için gelmiş geçmiş en bulunmaz otomobil serisiydi. Group B de çokça firma bulunuyordu, fakat benim için en değerli 5 tanesini sizler için seçip biraz bilgilendirmeye yapmaya çalıştım.
İşte Group B'nin en iyi 5 otomobili.
1) Audi Quattro
Neden efsane : Hannu Mikkola ve Stig Blomqvist bu araç ile peş peşe 1983 ve 1984 yılında zafer kazanmıştı.
Ralli'de her zaman rallinin tüm seyrini değiştiren araçlar olmuştur ( [Bakınız: Mitsubishi Evo VI, Ford Focus Rs MKI, Citroen Xsara vs.), ancak bunlardan hiç biri Audi Quattro Wrc ile boy ölçüşecek kapasiteye sahip olmamıştır. Araç 1200kg, dört tekerden çekişe sahip, 5 silindir 2110cc motor, 6 ileri vites ve 591 beygire sahipti. Nerdeyse bir Formula 1 aracı kadar kompleks bir yapıya sahipti, zaten ses olarakta Formula 1 araçlarını geride bıraktığı söyleyebiliriz. Araç o abartılı kanadı ve 5 silindirli, ralli cennettinden gelme sesi ile herkesin gönlünde taht kurmayı başarmış bir otomobildi.
Portekiz Rallisinde gerçekleşen korkunç kaza sonrasında Audi aracını Group B'den çekmeye karar verdi. Sabredin, o kazayı anlatacağım elbette. Siz şimdilik gözlerinizi kapatın ve aşağıdaki videonun başını dinleyin. Sonrasında gözlerinizi açmayı unutmayın.
--------------------------------------------------
2) Lancia Delta S4
Neden Efsane: Henri Toivonen ve bu aracın kombinasyonu zaten efsane olması için yeterliydi.
Aslında benim için belki de gelmiş geçmiş en efsane ralli aracı budur. Fakat Audi daha başarılı olduğu için onu birinci sıraya Lancia'yı ikinci sıraya koydum. Her ralli sever için Lancia Delta zaten tek başına efsane bir araç olmuştur her zaman. Herkes en az 1 kere posterini veya kartpostalını almıştır. Lancia daha sonra Delta'nın üretimini durdurdu. Sonrasında Lancia Fiat Group tarafından satın alındı. Fiat tekrar Delta üreteceğini duyurdu. Herkes çok heyecanlandı, ancak sonrasında Bravo'nun biraz daha şekli değişmişini üretti. Kesinlikle sınıfına göre iyi bir araç olsa da Delta ruhuna sahip olmayan sıradan bir araçtı.
Peki bu aracın diğer Deltalardan farkı neydi ? Araç turboya sahipti. Evet kulağa çok basit geliyor farkındayım. Ancak bunun üstüne bir de superchargera sahipti. 550 beygir güç üretiyordu. Evet artık daha ilginç sanırım.
Henri Toivonen 1986 yılındaki Tour de Corse yarışından önce mühendislere "Araç ralli için gereğinden fazla güçlü, her geçen gün kontrol etmekte zorlanıyorum." şeklinde bir serzenişte bulunmuştu. Ama Group B'yi eğlenceli kılan da ne yazıkki kontrol etmesi çok güç olan bu araçlardı. Mühendisler aracın beygirini düşürmeyi bir an olsun bile düşünmediler.
1986 da Group B Fia tarafından kaldırıldıktan sonra, Group A da Lancia Delta zaferler kazanmaya devam etti ve tüm zamanların en başarılı ralli aracı ünvanına sahip oldu.
3) Peugeot 205 T16 (MONSTER)
Neden Efsane: 1985 Group B şampiyonu . Monster ismine mazhar olmuş.
İçimden bir ses, bu aracı ben 3. lüğe koymuş olsam bile, forum ahalisinin en fazla dikkatini çekecek olan araç bu diyor. Bu aracı anlatmaya nerden başlasam bilmiyorum.
Araç Peugeot'un o yıllarda kullandığı XU dizel ailesinin alt yapısını kullanıyordu, ama araç benzinliydi. Normal Peugeot 205 önden motorluydu, bu araç arkadan motorluydu. Arka koltukların olduğu yere motor konumlandırılmıştı. Normal Peugeot önden çekişliydi, bu araç dört tekerden çekiş sistemine sahipti. 460 beygir güç üreten 4 silindirli bir motora sahipti. Aracın beygir/ağırlık oranı 0.51'di. Aracın lakabı MONSTER. Sanıyorum neden araca böyle bir isim takılmış açıklamaya gerek yok.
Peki hiç kaza yapmamış olması mümkün mü böylesine güçlü bir aracın ? Tabiki hayır. 1985 yılı Arjantin Rallisi'nde Peugeot'un efsane yarış pilotu Ari Vatanen, araç 192 km hız ile giderken bir anda kontrolü kaybedip takla açmaya başladı. Aracın koltuğu kırıldı, Ari aracın içinden dışarı fırladı. Hayati tehlikesi olacak kadar kan kaybetti, bacaklarında ciddi hasar meydana geldi. Fiziksel anlamda tedavisi tam olarak 18 ay sürdü. Sonrasında depresyonları için psikolojik tedavisi devam etti. Ancak 1987 yılında tekrar ralliye geri dönebildi. Sonrasında yine Peugeot ile Dakar Rallisini tam üç kere kazandı.
4) Ford RS200
Neden Efsane: Group B'de hiç bir zaman tam bir başarı gösteremese de, sıradışı tasarımı ve diğer tüm group B araçlarından daha stabil oluşu ile kesinlikle bir efsane.
Ford Group B ye ilk başta arkadan itişli Escort 1700T ile girmeyi düşündü. Ancak alınan başarısız neticeler sonrasında Ford yeni bir araç geliştirmek için kolları sıvadı. Aracın gövdesi fiberglassdan imal edilmişti. Tek bir turboya sahipti ve 400 beygir güç üretiyordu. Alt devirleri, rakipleri ile kağıt üzerinde karşılaştırıldığında çok daha zayıftı. Ama aracın gerçekten güzel bir aerodynamici vardı. Aracın yapımı 1985'in sonlarına doğru tamamlanmıştı. 1986 da Group B kaldırılınca araç hiç bir zaman tam potansiyelini sergileme şansı bulamadı.
Group B sonrasında Rallycross da güzel başarılar elde etti. Efsane olmasının sebebi de bu başarılardı. Aynı başarıları sergilemek için Group B de fırsat bulamamıştı. Şunu da ekleyeyim Dirt Rally'de diğer Group B araçlarına göre sürmesi daha rahat olan bir araç.
5)Mg Metro 6R4
Neden Efsane: Kesinlikle her ralli severin en eğlenceli ve en sevimli bulduğu araç.
MG'nin yukarıda yer alan diğer araçlar gibi pek bir ralli geçmişi bulunmuyordu. Ancak aracın geliştirilmesi Williams F1 takımı tarafından yapılıyordu. Araç tıpkı Peugeot da olduğu gibi arkadan motorlu 4 tekerden çekiş sistemine sahipti. Ancak bu aracın en büyük farklılığı, tüm rakiplerinin aksine Turbo beslemeye sahip değildi. 2.9 litrelik V6 motoru 410 beygir güç üretiyordu. Aynı motor daha sonra Jaguar Xj 220'de de kulanılmıştı. Ne kadar başarılı bir motor artık siz düşünün.
Bununla beraber aracın ciddi kontrol problemleri vardı. Bu kadar kısa şafta bu kadar güç çok fazla geliyordu. Bu sebepten 3. lükten yukarısını pek sık göremedi. Şunu da belirtmeden geçmek istemiyorum; motor 92 yılında MG tarafından turbo eklenerek 700 beygire çıkarılabilmişti.
Hiç bir zaman şampiyonluk göremese de efsane motoru ve değişik bodykit'i ile rallicilerin gönlünde bir taht kurmayı başardı.
Evet arkadaşlar sizlere en başarılı Group B otomobillerini tanıttım ancak bir kaç tane ilginizi çekeceğini düşündüğüm modelleri ekleyeyim, sıralama yapmadan.
Lada Samara Eva Prototype
Yanlış okumuyorsunuz evet Lada.
1.8 Turbo 300 beygir Arka itişlii arkadan motorlu
Renault 5 Maxi Turbo
1.4 litre turbo 350 beygir arkadan motorlu. (30 yıllık teknoloji arkadaşlar. Küçük motor yüksek beygir.)
Devam edelim. Böyle anlatınca her şey kulağa harika geliyor değil mi ? Evet gerçekten öyle gibiydi. Ferrari bile Group B'ye girmeyi düşünmeye başlamıştı. Hatta 288 ve 308 'in test çalışmalarına başlamıştı. Ferrari 400 beygir güç elde ediyordu, prototiplerinde. Birazcık test ve revizyon ile ucundan da olsa Group B'ye girmek düşünülüyordu. Porsche ve Mercedes'te durum aynıydı. Sırasıyla Porsche 959 Twin Turbo, Ferrari 308, Mercedes 190E Cosworth
Porsche 959 Twin Turbo
Ferrari 308
Mercedes 190E Cosworth
Group B tüm firmaları ister istemez kendine bağlıyordu. Hiç bir kısıtlama yok. Saçının bozulmasından korkan Formula pilotları yok. Sadece saf güç, saf ses... Gerçek tutku, safkan otomobiller... Tam bir erkek sporu... Araç pilotları yarış esnasında bir an bile rahat nefes alamıyorlardı. Hepsi araçlarını yarış çizgisinde tutmakta zorlanır hale gelmişlerdi. Yarışı kazasız tamamlamak bile başarı olarak görülebilirdi.
Sona yaklaşıyoruz: (1986) Group B 'nin ölümü...
Sezon her zamanki gibi harika Monte Carlo Rallisi ile başlamıştı. Henri Toivonen Lancia'sı ile sezonun ilk yarışını 1.lik ile tamamlamıştı. 2. yarış ise İsveç'teydi, fakat şartlar Monte Carlo'dan oldukça farklıydı. Yerler buz ve kar kaplıydı. Henri yarıştan motor arızası sebebiyle çekilmek durumunda kaldı. Yarışı Peugeot 205 t16 ile Juha Kankkunen kazandı.(Aracı neden Ari Vatanen sürmüyordu diyenler, Peugeot 205 tanıtım bölümünü dikkatli okusunlar).
Sezonun 3. yarışı Rally De Portugal (Portekiz rallisi). Yarış güzel başlamış gibiydi, fakat sonrasında Joaquim Santos Ford Rs200'ün kontrolünü kaybetti ve kalabalığın içine daldı. Tam anlamıyla bir facia. Üç tane seyirci hayatını kaybetti. Otuz seyirci ise yaralandı. Tüm firmalar otomobillerini yarıştan çektiler ve yarışı hükmen portekizli Joaquim Moutinho kazanmış oldu. Tüm gazeteler bu haberi yazdı. Herkes Fia'nın derhal Group B'yi durdurmasını istiyordu.
Olay her ne kadar üzücü olsa da Fia tüm sorumluluğu üstlendi. Seyircilere yönelik önlemler alınacağını vurguladı. Ve sezonun kaldığı yerden devam edeceğini duyurdu. Sezonun 4. rallisi safariydi ve Kenyadaydı. Lancia safariye Delta S4'ü sokmuyordu, bu aracın safari için yanlış bir seçim olacağı kanaatindeydi. Yarışa sadece safari için ürettikleri Group B Lancia 037 Evo ile katılmaya karar verdiler. Ancak bu Lancia'ya galibiyet getirmedi. Yarış alışılmışın dışında Toyota Celica Gt'nin galibiyeti ile sonuçlandı.
Toyota Celica GT Group B
Ve Tour de Corse...
Sezonun 5. yarışı Tour de Corse (Fransa Rallisi). Yarış Corsica adında küçük bir adada gerçekleşekti . Yarışın ilk ayağı 1 Mayıs 1986 Perşembe günüydü. Lancia pilotu Toivonen soğuk algınlığı geçiriyordu ve boğaz ağrısından şikayetçiydi. Ancak son iki yarışı birincilikle bitiremediği için hastalığına rağmen yarışmakta ısrarcı oldu. Aynı zamanda soğuk algınlığı için ilaç kullanıyordu. Yarışın ilk ayağından sonra Toivonen en iyi süreyi elde etti. Ve şu yorumda bulundu, bu yorum yıllar sonra bile Group B'yi en iyi şekilde özetliyen cümle olma özelliğini kaybetmeyecekti:
" Yarış esnasında her şey iyi giderken bile, bu ralli yine de çılgınca. Her şey iyi giderken küçük bir an için bir hata meydana gelse, o andan sonra ölüyüm demektir"
Pilot Toivonen Lancia mühendislerine aracın Tour de Corse için aşırı güçlü olduğundan şikayet ediyordu. Aracı denge de tutmakta çok zorlanıyordu ve bunun çok yorucu olduğunu söylüyordu. 18. etaptan hemen önce araç içerisinden bir mikrofana şunları söylemişti, bu sözler onun yayınlanan son sözleriydi:
"Bugün Jyskala(Finlandiya Rallisi)ya eş değer bir yarış tamamlıyoruz. Bu hızla devam etmek çok zor."
(Bilmeyenler için belirteyim Finlandiya Rallisi içerisinde çokça zıplama barındıran ve Ralli Sezonunun en hızlı etaplarından biridir. Toivonen burda ona gönderme yapıyor.)
2 Mayıs Cuma günü yarışın ikinci ayağında 18. bölümün 17. km sindeki sola doğru olan dar virajda bir anda Toivonen'in Lancia'sı yana doğru kaydı ve bariyer olmayan duvara çarptı. Araç vadi boyunca aşağı yuvarlanmaya başladı. Sürücü koltuğunun altında bulunan aliminyum yakıt tankı bir ağaca çarptı ve patladı. Yakıt tankı alt bağlantı plakası tarafından korunmuyordu. Bu plaka normalde toprak ralliler için tasarlanmıştı ve Tour de Corse gibi asfalt ralliler için araç setuplanınca araca monte edilemiyordu. Patlama kazadan hemen sonra gerçekleşmişti. Toivonen ve co-pilot Sergio Cresto araçtan çıkmak için henüz hayattayken fırsat bulamamıştı. Yangın o kadar yoğun ve şiddetliydiki kazadan sonra Lancia Delta S4 tanınmaz hale gelmişti. Aracın fiber den gövdesi zaten alev almaya çok müsaitti. Toivonen ve Sergio koltuklarında yanarak can vermişlerdi. Ve Toivonen arkasında bir eş, biri kız biri erkek olmak üzere iki tane genç çocuk bırakmıştı. Tam anlamıyla bir trajediydi.
Kaza Sonrası S4
Toivonen kazası hala gizemini korumakta. Çünkü kaza anını yakından gören görgü tanığı yok ve tam olarak orayı çeken bir kamera da bulunmamaktaydı. Toivonen etabı tamamlaması gereken zamandan biraz daha gecikince, Lancia ekibi bir anda endişelenmeye başladı. Ondan bir sonraki sırada etaba çıkan pilotlar, pit alanına geldiklerinde siyah dumanlar gördüklerinden bahsediyorlardı. Hemen acil araçları kaza yerine gönderildi. Havadaki meltemler tarafından iyice körüklenen ateş hemen södürüldü. Lancia mühendisleri veya expertler kazaya neyin sebebiyet verdiğini bulamıyorlardı çünkü araç neredeyse tamamen kül olmuştu.
Kazadan çok sonra Walter Röhrl Motorsport News'e verdiği bir röportajında Toivonen'in o yarış öncesi soğuk algınlığı için ilaç aldığını doğruladı. Ayrıca Toivonen'in arkadaşı bir başka pilot Malcolm Wilson kazadan çok sonra ilginç bir iddia da bulundu: Toivonen 1985 de Costa Smeralda'da boynunu incittiği kazadan sonra, bazen zamansız yere gözüne perde indiğinden şikayet ediyordu. Ancak bunu hiç bir zaman Lancia'ya söylemek istememişti. Çünkü ne olursa olsun yarışmayı çok seviyordu ve Lancia'nın onu göndermesini istemiyordu. Wilson'un söyledikleri başka kimse tarafından doğrulanmasa da, aslında sebebi anlaşılamayan kazanın nasıl gerçekleştiğini de bir nebze olsun aydınlatır nitelikteydi.
Fia kazadan bir kaç saat sonra Group B ve ondan türetilen ve 1987 de başlanılacak olan Group S'yi yasakladığını ilan etti. 1987 sezonunda Group B olmayacaktı. Audi ve Ford hemen yarıştan araçlarını çektiler ve sezondan çekildiklerini duyurdular. Ancak diğer firmalar yarışmaya devam ettiler. Ve 1986 sezonu Peugeot 205 T16'ın zaferi ile sonuçlanmıştı. Ancak bu galibiyette ne Audi, ne Lancia, ne de Ford olmadığı için kimse tarafından bir zafer olarak görülmemekteydi.
Spor Otomobil Federasyonu(Fisa) Group B'yi detaylı incelemeye aldı. Neden bu kadar fazla kazaya sebebiyet veriyordu, bu sorunu çözmeye çalıştı. Ve bir kaç anlamlı sonuca ulaştı. Yavaş çekimlerde pilotların refleksleri incelendiğinde görüldüki: Hiç bir pilot aracın hızına zamanında tepki veremiyordu. Hızlı virajlar arasında gözler yola odaklanamıyordu. Hepsi tünel görüşü sendromuna yakalınıyorlardı virajlarda. Yani temel sebep araçların çok hızlı olmalarıydı. Bununla beraber Ralli bu hızlı araçlar sayesinde daha önce hiç olmadığı kadar popüler olmuştu. Fisa bile sonrasında Toivonen'in kazasına fazla tepki verdiğini anlamıştı. Sadece bir kaza nedeniyle komple bir Group'u iptal etmek.
Resmi ralli pilotu ve yazar John Davenport 2004 de "Group B aslında evcilleştirilebilirdi. Yakıt sistemi yeterince güvenli değildi ki Toivonen'in ölümüne sebep oldu ve kalabalık kontrol edilmeliydi. Sorun araçlar değildi." şeklinde bir açıklamada bulundu.
Group B araçları için getirilen meşhur bir tanımlama ise "yarışmak için çok hızlı" idi. Kaldırılmasının üzerinden 30 sene geçmesine rağmen bugün hala bir çok ralli izleyicisinin umutla beklediği bir klasman Group B. Rallinin altın çağı.
.
.
.
.
Evet arkadaşlar bir yazının daha sonuna geldik. Sanıyorum Mazda 787B ve Wankel Motor hakkında yazdığım yazıya nazaran bu biraz daha uzun oldu. Ama sanıyorum daha eğlenceli oldu. Çünkü burdaki araçlar çok daha eğlenceli.
Herkese iyi okumalar, saygılar, sevgiler.
Edit: Arkadaşlar yazı boyunca bazı araçlar için, anlaşılır olması için arkadan motorlu yazdım. Orjinal litaratürde bu araçlar Peugeot, Mg, Lada ortadan motorlu olarak geçer.
Moderatör tarafında düzenlendi:
